Resmi nikah eşlerin evlilik birliğinin içinde yer aldığının göstergesidir. Bu tür bir nikah kıyıldığında hukuki sonuçları da tarafları ilgilendirir. Hukuki açıdan evliliğin onaylanması resmi nikahla mümkündür.
İslamiyet inancı gereği evlilik birliği temin edileceği zaman dini nikah kıyılması gerekir. Dini nikahın hukuki bir geçerliliği olmazken taraflar resmi nikahta olduğu gibi dini nikahta da birbirlerini eş olarak kabul etmektedir.
Dini nikah hukuki bir değer taşımaz. Kişiler bu nikaha bağlı olarak kanun önünde hiçbir hak iddia edemez. Dini nikahın geçerliliği manevi olarak ve inanç gereğidir. İslamiyet inancında aile kurmak isteyen bireylerin dini nikah kıyarak bir arada yaşamasında sakınca görülmez.
Dini nikahı imam kıyar. Bu nedenle toplum nezdinde dini nikah imam nikahı olarak da kabul edilmektedir. Dini nikah resmi nikahla birlikte de kıyılabilmektedir. Bir evliliğin hukuki açıdan geçerli olduğunun tek göstergesi ise resmi nikahtır. Devletin kurumlarında yapılan resmi nikah hukuki değer taşır ve bağlayıcılığı bulunur.
Dini nikahın bağlayıcılığı bulunmazken tarafları manevi olarak bağlar. Resmi nikahın sonlanması için devlet kurumlarına başvurularak mahkeme kararı alınması gerekir. Dini nikahın sonlanması ise dini şartların sağlanması ve sözle boş ol kelimesinin kullanılması yolu ile olur.
Türk toplumunda resmi nikahla birlikte kıyılan dini nikah uygulaması genellikle karşılaşılan bir durumdur. Bunun yanı sıra dini nikah olmasa da resmi nikahın evlilik birliği kurulabilmesi yönünde zorunlu olduğu görülmektedir.
Resmi Nikah Nasıl Kıyılır?
Evlilik birliği oluşturulacağı zaman hukuki yönden geçerli olabilmesi için resmi nikah kıyılır. Aile birliği toplumun en temel yapı taşıdır. Ailenin toplum açısından taşıdığı öneme binaen hukuki açıdan korunması gerekir.
Aile sosyal açıdan da toplum tarafından korunur. Aile bireylerinin hak ve yükümlülükleri, yasalar karşısındaki hakları resmi nikahla sağlanabilir. Resmi nikah kıyılacağı zaman ilgili makamlara müracaat edilir.
Taraflara verilen gün ve saatte nikah işlemleri nikah memuru tarafından gerçekleştirilir. Nikah kıyıldığında ise bir evlilik cüzdanı verilir. Bu cüzdanın yasal niteliği bulunur. Kanun önünde evlilik cüzdanı yasal bir belgedir.
Nikahın resmi nitelik taşımadığı durumlarda tarafların evli olduğunun kanıtlanabilmesi mümkün değildir. Maddi ve manevi zararlara yol açabilen bu durum özellikle dolandırıcılık işlemleri sırasında sıklıkla başvurulan bir yoldur.
Resmi Nikah-Dini Nikah
Resmi nikâh, Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre evliliğin hukuki geçerliliğini sağlayan ve taraflara yasal hak ve yükümlülükler getiren bir işlemdir. Bu nikâh, evlendirme memuru huzurunda ve kanunun belirlediği şekil şartlarına uygun olarak gerçekleştirilir.
Dini nikâh (imam nikâhı) ise, tarafların dini inançları doğrultusunda yapılan ve manevi bir anlam taşıyan bir törendir. Ancak, dini nikâhın tek başına hukuki bir geçerliliği yoktur ve taraflara yasal haklar sağlamaz.
TMK’nın 143. maddesi, “Aile cüzdanı gösterilmeden evlenmenin dinî töreni yapılamaz.” hükmünü içerir. Bu düzenleme, resmi nikâh yapılmadan dini nikâhın kıyılmasını yasaklamaktadır. Ancak, 27 Mayıs 2015 tarihinde Anayasa Mahkemesi, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 230. maddesinin 5. ve 6. fıkralarını iptal etmiştir. Bu iptal kararıyla birlikte, resmi nikâh olmaksızın dini nikâh kıyılması fiili, cezai yaptırım kapsamından çıkarılmıştır.
Resmi nikâh olmadan sadece dini nikâhla birliktelik yaşayan çiftler, hukuki açıdan evli sayılmazlar. Bu durum, özellikle miras, mal paylaşımı, velayet gibi konularda hak kayıplarına neden olabilir. Ayrıca, resmi nikâh olmaksızın dini nikâhla kurulan birlikteliklerde, tarafların birbirlerine karşı yasal yükümlülükleri bulunmadığından, özellikle kadınlar ve çocuklar açısından sosyal ve ekonomik sorunlar ortaya çıkabilir.
Sonuç olarak, Türkiye’de evliliğin hukuki geçerliliği ve tarafların yasal haklarının korunması için resmi nikâhın yapılması zorunludur. Dini nikâh ise, resmi nikâh sonrasında, tarafların inançlarına göre isteğe bağlı olarak gerçekleştirilebilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Dini Nikah Resmi Nikah Farkı Nedir?
Dini nikah hukuki bağlayıcılığı olmayan bir nikah türüdür. İslamiyet inancında yer bulan dini nikah aile kurmak için dini açıdan gerekli görülür. Hukuk devletlerinde resmi nikah geçerli olur. Kişinin aile birliği kurduğunun göstergesi resmi nikahtır. Dini nikah tek başına kişinin evli olduğunun ispatını sağlamamaktadır.
Dini Nikah Kanun Gereği Yasak Mıdır?
Geçmişte, resmi nikah yapılmadan dini nikah kıyılması Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 237. maddesi kapsamında suç olarak kabul ediliyordu. Bu durumda, taraflara 2 ila 6 ay arasında hapis cezası verilmesi öngörülüyordu.
Ancak, 27 Mayıs 2015 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından alınan bir karar ile bu yaptırım kaldırılmıştır. Bu karar doğrultusunda, artık resmi nikah olmadan dini nikah kıyılması cezai yaptırıma tabi değildir.
Buna rağmen, resmi nikah olmadan yapılan dini nikahın hukuki bir geçerliliği yoktur. Yani, dini nikahla evlenen çiftler hukuki olarak evli sayılmazlar ve evlilikten doğan yasal haklardan (miras, mal paylaşımı, velayet gibi) yararlanamazlar. Bu nedenle, kadınların ve çocukların hak kayıplarına uğramaması adına, önce resmi nikah yapılması, ardından isteğe bağlı olarak dini nikah kıyılması önerilmektedir.
Resmi Nikah Olmadan Dini Nikah Yapılır mı?
Resmi nikah yapılmadan dini nikah kıyılması, geçmişte Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 237. maddesi kapsamında suç olarak kabul ediliyordu ve bu durumda taraflara hapis cezası verilebiliyordu. Ancak, 27 Mayıs 2015 tarihinde Anayasa Mahkemesi tarafından alınan kararla bu cezai yaptırım kaldırılmıştır.
Bu nedenle, resmi nikah olmadan dini nikah yapılması artık suç olarak değerlendirilmemektedir. Ancak, dini nikahın hukuki bir bağlayıcılığı bulunmaz ve taraflara yasal haklar sağlamaz. Yani, dini nikahla evlenen çiftler kanunen evli sayılmaz ve miras, mal paylaşımı, nafaka veya velayet gibi konularda hukuki hak talep edemezler.
Dolayısıyla, hukuki güvenceden yararlanabilmek için öncelikle resmi nikah kıyılması, ardından isteğe bağlı olarak dini nikahın gerçekleştirilmesi önerilmektedir.
